จดหมายโอลิมปิก ฉบับที่ยี่สิบ: เหตุผลที่พลเมืองโลซานน์ควรพายเรือ
เมื่อไดัรับการสอบถามใน ค.ศ.1912 ว่า กีฬาชนิดใดเป็นกีฬาในอุดมคติ คูเบอร์แต็งตัดสินใจเลือก เรือพาย โดยท่านรัก และฝึกพายเรือ แม้อายุมากขึ้น และยังได้ตีพิมพ์บทความจำนวนมากเกี่ยวกับเรื่องนี้ จดหมายโอลิมปิกฉบับนี้กล่าวถึงพลเมืองโลซานน์และเยาวชนที่อาศัยในเขตคองตองเดวูด์ ซึ่งท่านกระตุ้นพวกเขาให้ใช้สภาพที่ดีเลิศ ซึ่งเหมาะยิ่งต่อการพายเรือของทะเลสาบเจนีวา
ผู้อ่านที่รัก หุ่นกระบอกนิยมหมุนสามรอบก่อนจะหายตัวไป ข้าพเจ้าขออนุญาตทำสิ่งตรงข้ามและ “หมุนรอบใหญ่และหันกลับมา” อุดมการณ์โอลิมปิกไม่ได้ลาจากท่านเป็นครั้งสุดท้าย แต่จะหลีกหายไปอยู่หลายเดือน พวกเราจะพบกันใหม่อีกครั้งในฤดูใบไม้ร่วงตามเจตนารมณ์ของพระเจ้า และในวันนี้ที่ความหวานชื่นของปีได้มาถึง คือโอกาสของท่านที่จะกระทำตามคำแนะนำของข้าพเจ้า ซึ่งไม่เพียงแก่ร่างกายของลูกท่าน และของท่านด้วย ท่านมีวันแดดออกรออยู่ข้างหน้าและสายน้ำเหยียดยาวไร้คู่เปรียบ จงใช้ประโยชน์ต่อสิ่งเหล่านี้ ขอให้จดจำไปพร้อมกับการชกมวยว่า การพายเรือคือกีฬายอดเยี่ยมที่สุดในการดำรงอยู่และการไม่ใช้ประโยชน์จากทะเลสาบที่งดงาม ถือเป็นอาชญากรรมสำหรับชาวเมืองโลซานน์ ขบวนเรืออูชี่ไม่เลวร้าย ซึ่งห่างไกลจากความจริงมาก และหากท่านกระตุ้นให้มากขึ้นก็จะพัฒนาขึ้นมาก มีเรือแคนูที่สมดุลย์บางลำที่ท่านจะสามารถร่างแบบเครื่องกลที่ปรารถนาได้ ขออย่าประหลาดใจกับภาษานี้ ลำเรือ ฝีพาย และไม้พายประกอบกันเป็นเครื่องจักรกลโดยความสมบูรณ์ และความรื่นรมย์ของการเคลื่อนที่ จะขึ้นอยู่กับสัมพันธภาพที่เกิดขึ้นระหว่างองค์ประกอบเหล่านี้ จะเป็นความรื่นรมย์ของฝีพายในการรู้สึกว่าตนเอง คือเครื่องจักรกลแห่งความคิดที่จะรับรู้ในแต่ละจ้วงพายถึงความแข็งแกร่ง ที่ก่อขึ้นภายในกาย ขยายวงและกระจายตัวไปรอบ จังหวะคล้ายดนตรีและการเกิดขึ้นในศูนย์กลางธรรมชาติระหว่างอากาศ และน้ำ ซึ่งเป็นการเคลื่อนที่อย่างมีวินัยและความตั้งใจ จึงเป็นปรากฏการณ์สร้างความพึงพอใจ และตอกย้ำอย่างที่สุด ช่วงฤดูร้อนที่กำลังจะมาถึง ชาวอังกฤษจะแสดงความรื่นรมย์กับกีฬาชนิดนี้อีกครั้งบนแม่น้ำเธมส์ ซึ่งหาที่เปรียบมิได้ และข้าพเจ้าคงจะประหลาดใจยิ่งหากบนฝั่งของสปรี และอัลสเตอร์ที่มีชมรมเรือพายหรูก่อตั้งขึ้นในหลายปีนี้ ชาวเยอรมันจะไม่กลับไปรวบรวม และทุ่มเทพลังงานรวมทั้งความหวังต่อสายน้ำ ขอเยาวชนวอดูวาซึ่งเป็นที่ชื่นชอบจากองค์ประกอบทางทะเล จะไม่พลาดที่จะตามติดหนึ่งโรงงานผลิตความเป็นชายเหล่านี้ ซึ่งตามที่สุภาษิตได้กล่าวว่า ความแข็งแกร่งของเมืองได้ถูกหล่อหลอมขึ้น ตามภาษาละติน กล่าวคือ Civium vires hodie, cras cavitation vis (ความแข็งแกร่งที่ลูกชายท่านได้สร้างขึ้นในวันนี้ จะกลายเป็นความแข็งแกร่งของประเทศในวันหน้า)
