ตอนที่ 13 : สังคมศึกษา : หนังสืออุดมการณ์โอลิมปิกของคูเบอร์แต็ง : แปลโดย : ดร.นิพัทธ์ อึ้งปกรณ์แก้ว

แชร์บทความ

Share on facebook
Share on twitter

สังคมศึกษา

            พลศึกษา พุทธิศึกษา และจริยศึกษาไม่เพียงพอต่อระบอบประชาธิปไตยซึ่งจะต้องการสังคมศึกษาด้วย ทั้งนี้ ข้าพเจ้าไม่ได้หมายถึงการเรียกร้องให้จัดการสอนสังคมวิทยาในโรงเรียน เฉกเช่นวิชาเศรษฐศาสตร์การเมืองที่มีหลักพื้นฐานบางประการของสังคมวิทยาและข้อมูลบางอย่างที่ช่วยให้พวกเราเข้าใจโลกและมนุษยวิทยา (เช่น อุปนิสัยสำคัญที่แยกคนเลี้ยงแกะออกจากชาวไร่หรือคนล่าสัตว์) แต่แนวคิดเหล่านี้ควรจะอยู่ในการสอนทั่วไป การจัดวิชาเฉพาะของการสอนเช่นนี้จึงไม่มีเหตุผล สังคมวิทยาซึ่งเป็นวิทยาศาสตร์แขนงใหม่จะเหมาะกับการอุดมศึกษาเมื่อมีความก้าวหน้าที่เพียงพอ นอกจากนี้ วิชานี้ยังปรับเปลี่ยนเสมอซึ่งเป็นธรรมชาติความไม่แน่นอนของวิทยาศาสตร์ที่กำหนดโดยกฎที่ถูกปฏิเสธตลอดเวลาจากข้อยกเว้น กฎที่สถานการณ์ควบคุมไม่ได้เสมอ พวกเราต้องระมัดระวังไม่นำเสนอระเบียบที่ไม่แม่นยำขององค์ความรู้แก่ชั้นมัธยมศึกษา

            แต่ก็มีสังคมวิทยาแขนงหนึ่งที่วัยรุ่นควรต้องคุ้นเคยเนื่องเพราะอุปนิสัยที่จะได้รับและแนวคิดที่จะปลูกฝังในตัวพวกเขานั้นจะเกิดคุณมหาศาลแก่กลุ่มที่เขาเข้าร่วม ในขณะเดียวกัน อุปนิสัยและแนวคิดนี้จะพัฒนาและเอื้อแก่ชีวิตตนด้วย พื้นฐานสองประการของสาขาวิชาใหม่ของประชาธิปไตยศึกษาคือสุขอนามัยและความร่วมมือ

            ความสำคัญของสุขอนามัยที่ดีเป็นที่ยอมรับของทุกคนแต่เฉพาะในหลักทฤษฎีเท่านั้น พวกเราทำให้สุขอนามัยเป็นลักษณะหนึ่งของพระเจ้าที่ไกลโพ้นซึ่งปฏิบัติโดยนักบวชที่มีพันธกิจต่อการบังคับนับถือศาสนานี้โดยนักบวชเหล่านี้ไม่เคยและจะไม่ประสบผลสำเร็จอย่างแน่นอน เพื่อให้โลกสุขอนามัยเป็นจริง ทุกคนต้องเป็นนักสุขอนามัยด้วยตนเอง สุขอนามัยไม่ใช่อุดมคติ ในยุคสมัยของกูเต็นเบิร์ก หากมีคนทำนายว่า จะมีวันหนึ่งที่คนยากจนสุดจะเรียนรู้การอ่านหนังสือเล่ม พวกเขาคงจะหัวเราะใส่หน้าคนใดก็ตามที่บ้าพอต่อการแสดงความเห็นนั้น แต่หากตรึกตรองแล้วจะพบว่า คงเป็นไปได้ที่จะเป็นจริงในวันหนึ่งซึ่งทุกคนจะทราบถึงการดูแลความสะอาดร่างกายหรือบ้านตนเองและการรักษาระยะห่างจากสภาพไม่ปลอดภัยแก่สุขภาพและโรคภัยไข้เจ็บ หากมีการเกิดขึ้นของโรคระบาดหรือสถานการณ์ที่เจ้าหน้าที่รัฐต้องบังคับใช้มาตรการพิเศษ พวกเขาจะแสวงหาข้อมูลข่าวสารและความต้องการเร่งด่วนที่จำเป็นโดยไม่ต่อต้านอย่างดื้อรั้นที่จะทำให้สถานการณ์แย่ลงไปอีก

            ผลลัพธ์ที่น่าปรารถนานี้จะเกิดขึ้นก็ด้วยการสอนอย่างเป็นระบบเท่านั้น แต่ก็เป็นที่ชัดเจนว่า การสอนนั้นต้องมาจากส่วนบน ไม่ใช่ด้านล่าง โดยตราบที่ไม่จัดการเรื่องนี้อย่างจริงจังในชั้นอุดมศึกษา คงจะไม่มีประเด็นที่จะนำไปปฏิบัติในชั้นมัธยมศึกษา คุณจะทำอย่างไรให้ลูกคนยากจนหรือคนใช้แรงงานยอมรับการปฏิบัติในสิ่งที่ลูกชาวสวนมั่งมีหรือหัวหน้างานปฏิเสธ? ไม่เพียงแต่ชนชั้นกลางและสูงที่ไม่ใสใจเพียงพอต่อสุขภาวะของที่พักอาศัยและแสดงให้เห็นถึงการละเลยที่แย่มากต่อกฎสุขอนามัยที่ดี แม้กระทั่งความสะอาดร่างกายซึ่งเป็นเรื่องง่ายสุดและสำคัญสุดในการปฏิบัติตามกฎเหล่านี้ ก็ยังค่อยๆคืบคลานไปหาพวกเขา ยกเว้นชาวแองโกล-แซกซันและสแกนดิเนเวียแล้ว คงไม่มีใครที่จะกล่าวว่า การอาบน้ำประจำวันกลายเป็นนิสัยของผู้คน ในบรรดาชาวสแกนดิเนเวียและแองโกล-แซกซันหรือแม้กระทั่งชนชั้นสูงของยุโรปเอง ก็ยังคงมีคนจำนวนมากที่ต่อต้านคุณประโยชน์ของวารีบำบัด การสอนสุขอนามัยเท่านั้นที่จะเอาชนะความไม่ใส่ใจและความเมินเฉยต่อเรื่องนี้ได้

                   การวิเคราะห์ร่างกายมนุษย์มีความเหมาะสมในเรื่องนี้ แผนการศึกษาที่กำหนดไว้ในบทก่อนหน้านี้ สัตววิทยาเกือบจะถูกนำออกไปทั้งหมด ในขณะที่หัวเรื่องสำคัญจำนวนมากประสบความลำบากในการแทรกตัวไว้ในรายวิชาชั้นมัธยมศึกษา พวกเราจะสามารถเก็บหัวเรื่องเช่น ระบบโลหิตของกิ้งก่าและหอยทาก ระบบหายใจของสัตว์เลื้อยคลาน และกลไกการมองเห็นของนก ได้หรือไม่? การศึกษามนุษย์ในฐานะสมาชิกของอาณาจักรสิ่งมีชีวิตและการวิเคราะห์โครงสร้างและการทำงานของอวัยวะต่างๆ อาจเป็นวิทยาศาสตร์และมีเหตุผลกว่า แต่ปัจจุบันมีสิ่งที่น่าสนใจและมีประโยชน์กว่าการศึกษามนุษย์โดยมองผ่านในกระจกคือความเป็นตนเองในมุมมองบูรณาการด้านสุขภาพและการบำรุงรักษาความแข็งแรงของตนเอง

            แน่นอนว่า การออกกำลังกายย่อมเป็นประสบการณ์หนึ่งที่สามารถนำไปสู่และส่งเสริมการสอนด้านสุขอนามัย หากการออกกำลังกายได้รับการปฏิบัติในรูปเกมหรือกีฬา กฎสุขอนามัยบางประการต้องได้รับการปฏิบัติเพื่อส่งเสริมผลที่มีต่อร่างกายของกิจกรรมนั้นและแก้ไขข้อเสียต่างๆ หากวัยรุ่นอยู่ภายใต้การดูแลโดยตรงของพ่อแม่หรือครู ก็จะเป็นพ่อแม่หรือครูที่ต้องทำให้พวกเขามีการพักผ่อนและโภชนาการที่ดี แต่คงจะลำบากที่จะทำอะไรได้มากกว่านี้ โดยอาจไม่มีทางที่จะจัดการได้หากเกี่ยวข้องกับเยาวชนที่มีเสรีภาพจำกัดมาก ใครจะคอยโยนเสื้อคลุมบนบ่าของเด็กชายที่สวมเสื้อยืดเมื่อเสร็จจากการพายเรือหรือในระหว่างที่เขายืนนิ่งหลังการแข่งวิ่งเพื่อรอรอบต่อไปโดยไม่สวมเครื่องแต่งกายที่อบอุ่น? ใครจะทำให้เขาเลิกนิสัยของการใช้สิ่งที่น่าขบขันที่เรียกว่า เข็มขัดยิมนาสติก หรือการดูดมะนาวระหว่างการหยุดพักในการแข่งขันฟุตบอล? ใครจะป้องกันไม่ให้เขาอาบน้ำเย็นภายหลังเหงื่อแห้งบนตัว ดื่มน้ำเย็นขณะแข่งว่ายน้ำ หรือแข่งปั่นจักรยานในทันทีที่ทานอาหารเย็นเสร็จ? ตัวเขาเองสามารถป้องกันตนเองจากอันตรายในการปฏิบัติตัวเหล่านี้โดยการไม่ทำ แต่เขาจะเห็นอันตรายเหล่านี้ด้วยตนเองหากได้รับการอธิบายเชิงวิทยาศาสตร์ หากพวกเขาได้รับคำแนะนำหรือคำสั่ง เขาจะไม่สนใจสิ่งเหล่านี้ทั้งหมดโดยมองว่าสิ่งเหล่านี้เป็นเพียงการแสดงความกังวลที่มากเกินควร แต่เมื่อเขาเข้าใจหน้าที่ของผิวหนัง กระบวนการย่อยอาหาร และผลการออกแรงของกล้ามเนื้อ เมื่อเขาเข้าใจว่าตนเองสามารถควบคุมการฝึกซ้อมของตนเองได้เช่น การตรวจปัสสาวะหลังการออกกำลังกายจะแสดงให้เห็นถึงการก้าวล่วงขีดสุขพลานามัยตนเอง เมื่อเขารู้ถึงการรบกวนร่างกายด้วยการออกกำลังกายอย่างเข้มข้นหลังมื้ออาหารจะทำให้เกิดไส้ติ่งอักเสบและลำไส้ใหญ่อักเสบ เขาจะให้ความสนใจในทันทีต่อสิ่งเหล่านี้ สุขอนามัยจะกลายเป็นส่วนหนึ่งของชีวิตและจะเป็นสาระสำคัญในสายตาของเขา

            แม้ความเข้าใจและการปฏิบัติตามกฎสุขอนามัยจะเป็นสิ่งจำเป็นของระบอบประชาธิปไตยสมัยใหม่ แต่อุปนิสัยความร่วมมือยิ่งมีความสำคัญมากกว่า ในสังคมประชาธิปไตย แหล่งกำเนิดของความเข้มแข็งทั้งปวงและเป็นพื้นฐานของความเพียรพยายามที่ดีทั้งหมดคือข้อเท็จจริงที่ว่า พลเมืองร่วมมือกันต่อต้านหรือรวมพลังกัน ควบคุมหรือขับเคลื่อนกลุ่มไปข้างหน้า ไม่ว่าจะเป็นการเลือกผู้นำ การปกป้องผลประโยชน์ การพิจารณาปัญหาหรือการริเริ่มปฏิรูป สิ่งที่เกิดขึ้นเสมอคือสมาชิกสังคมต้องไม่ละทิ้งกันและกัน จะมีแต่ความร่วมมือเท่านั้นที่สามารถทำให้เกิดผลได้ อาจจะควรสลักคำว่า “เดียวดายไร้คนช่วย” ในพระคัมภีร์ที่จั่วอาคารซึ่งเป็นคำกล่าวที่ประยุกต์ได้ดีมากับสภาพชีวิตปัจจุบันองพวกเรา

            ความร่วมมือและการรวมกลุ่มเป็นพฤติกรรมสัญชาติญาณมนุษย์หรือไม่? ประเด็นนี้ได้รับการถกเถียงจำนวนมาก โดยการอภิปรายเชิงทฤษฎีซึ่งทำให้พวกเราสนใจนั้น มีความสำคัญเกี่ยวข้องเนื่องเพราะข้อเท็จจริงหลักที่ครอบงำพวกเขา ไม่ว่ามนุษย์จะมีแนวโน้มในการร่วมมือหรือไม่ ซึ่งในเบื้องต้น เขาจะแสดงอาการงุ่มง่ามและเฉื่อยชาอย่างชัดเจนในความพยายามนี้ ไม่ว่าหลักการนี้จะเป็นสิ่งประหลาดต่อธรรมชาติของมนุษย์หรือมนุษย์เติบโตโดยไม่มีสิ่งนี้ผ่านพันธุกรรม ผลก็ยังเหมือนเดิม พวกเราเห็นตัวอย่างของเรื่องนี้จำนวนมากรอบตัว พวกเราอาจกล่าวได้ว่า ลักษณะสำคัญของศตวรรษที่ 19 คือการเกิดขึ้นของประชาธิปไตย ความหลากหลายของเครื่องมือหรือความแตกต่างในการแสดงออกล้วนทำให้ไขว้เขว การเห็นพระจักรพรรดิพร้อมดาบในมือทำให้ผู้คนกลุ่มหนึ่งและชนชั้นนำทรงอิทธิพลอีกกลุ่มหนึ่งแยกพวกเราออกจากการมีส่วนร่วม หากพวกเราเพ่งพิจารณาให้ดีก็จะเห็นประชาธิปไตยที่แท้จริงกำลังเคลื่อนขบวนอยู่ โดยทั่วไป การเดินของพวกเขาอาจอุ้ยอ้ายและไม่ปรกติราวกับว่าไม่มีขาหรือเจ็บปวดจากอวัยวะที่เสียหาย หากท่านจะกรุณาให้อภัย พวกเขาเคลื่อนตัวเหมือนผู้พิการที่ไม่มีขา

            ผู้คนกล่าวว่า สิ่งที่ขาดหายไปคือเสรีภาพ แต่คนคล่องแคล่วที่สุดก็ไม่ใช่คนที่มีเสรีภาพที่สุด หลักฐานที่แสดงว่าเสรีภาพเป็นสิ่งไม่เพียงพอคือ ในบางกรณี เจ้าหน้าที่รัฐซึ่งไม่พอใจกับการสั่งให้พลเมืองทำหน้าที่ยังคงกระตุ้นให้พลเมืองจัดตั้งสมาคมขึ้นมา โดยเหตุดังนั้น พวกเราต้องตระหนักถึงความจำเป็นของการฝึกงาน ในประเด็นนี้คือการตัดสินว่า การฝึกงานควรเริ่มตั้งแต่ชั้นมัธยมศึกษาหรือไม่? แต่หากกลไกภายนอกเพื่อสร้างกลุ่มมีความเสี่ยงที่จะไม่เกิดขึ้นแล้ว การเริ่มต้นเร็วก็อาจไม่มีประโยชน์อันใด การลงคะแนนเสียง อำนาจของผู้ผ่านการเลือกตั้ง การจัดระเบียบของการประชุม งบประมาณและวาระนั้น ล้วนเป็นกลไกทั้งปวงที่เรียนรู้ไม่ยากจากคนที่เปิดใจถึงแม้เขาจะผ่านแค่ชั้นประถมศึกษาก็ตามที อย่างไรก็ตาม เชื้อเพลิงที่จะขับเคลื่อนกลไกนี้ต้องได้รับการนำเสนอ ไม่มีชมรมใดที่มีเป้าประสงค์ประการใดจะดำเนินการได้โดยปราศจากส่วนผสมของกิจกรรมส่วนบุคคล ความอดกลั้นต่อกัน และความเข้าใจที่ถูกต้องต่อผลประโยชน์ร่วม คุณลักษณะเหล่านี้ไม่เพียงจะไม่เกิดขึ้นโดยอัตโนมัติแต่จะหยั่งรากอย่างเชื่องช้าในตัวผู้ใหญ่เต็มวัยด้วย ยิ่งเริ่มต้นฝึกปฏิบัติสิ่งเหล่านี้ได้เร็วเพียงใด โอกาสที่จะปลูกฝังสิ่งเหล่านี้ลึกลงในบุคลิกภาพจะมีมากขึ้นเท่านั้น

            ดังนั้น พลเมืองที่มีประโยชน์สุดของระบอบประชาธิปไตยไม่ใช่คนที่ถูกเตรียมการให้ศึกษาสังคมวิทยาซึ่งกล่าวถึงทฤษฎีของความสามัคคีและความรับผิดชอบร่วมกัน แต่เป็นคนที่มีชีวิตเข้มแข็งซึ่งเตรียมสู่การทำงานกลุ่มซึ่งได้รับการฝึกอย่างไม่รู้ตัวในกระบวนการ จังหวะ และข้อจำกัดที่การทำงานนี้ต้องการ บุคคลเช่นนี้ไม่สามารถฝึกหัดด้วยทฤษฎี แต่ต้องลงมือปฏิบัติเท่านั้น

            แนวคิดนี้ไม่ใช่เรื่องใหม่เมื่ออาร์โนลด์ลงมือปฏิบัติด้วยตนเองโดยร่องรอยดังกล่าวที่มีไม่มากนี้ สามารถพบได้ในงานของนักการศึกษาจำนวนน้อยในศตวรรษที่ผ่านมา แต่ก็เป็นที่น่าสงสัยว่า อาร์โนลด์ ครูใหญ่ของรักบี้ ผู้ไม่เคยเกี่ยวข้องกับการศึกษาพิเศษและไม่เคยโอ้อวดความใหญ่โตในศตวรรษสิบแปด จะกล่าวถึงแหล่งที่มาแต่ประการใด ท่านมองรอบตัวและเข้าใจความต้องการใหม่ในทันใดและสร้างความสมบูรณ์แบบแก่สถาบันพื้นฐานที่อยู่ใกล้มือท่านเพื่อตอบสนองความต้องการเหล่านั้น กลุ่มดั้งเดิมบางกลุ่มของเด็กนักเรียนอังกฤษยังคงมีอยู่และพวกเขากลายเป็นเมล็ดพันธุ์ของสมาคมทั่วไป พวกเขาเรียนรู้การปกครองตนเองด้วยปัญญาญาณและความสันโดษ ชีวิตสังคมเช่นนี้กลายเป็นความเคยชินของพวกเขาจนคนนอกเริ่มที่จะเชื่อว่า ชีวิตนักกีฬาอยู่ในตัวพวกเขาตลอดเวลาและชีวิตนักกีฬานี้ เกิดจากอุปนิสัยแข่งขัน ซึ่งเป็นพันธุกรรมที่ขัดขืนไม่ได้ เหตุการณ์ผันแปรในประวัติศาสตร์ชาติย่อมตระเตรียมชาวอังกฤษเป็นพิเศษในการปกครองตนเองแต่ก็เป็นที่ชัดเจนว่า พวกเขาเกิดความชำนาญมากพร้อมทักษะในเรื่องนี้เมื่อหลักความร่วมมือได้รับการนำเสนอสู่สถาบันการศึกษาของพวกเขา นอกจากนี้ ไม่มีเหตุผลที่จะคิดว่า โดยธรรมชาติแล้ว ชนชาติอื่นจะต่อต้านหลักการนี้และการทดลองทำนองนี้จะพบกับความล้มเหลวอย่างแน่นอนในดินแดนอื่น ยิ่งไปกว่านั้น คงไม่ต้องกล่าวว่า การทดลองเหล่านี้ในเยอรมนีจะปรากฎรูปแบบที่แตกต่างเป็นอย่างมากจากอังกฤษและในอิตาลีที่จะไม่เหมือนสวีเดนเช่นกัน ประชากรแต่ละกลุ่มจะจัดรูปแบบสมาคมตามคุณลักษณะพิเศษของตนเองด้วยแนวคิดและประเพณีเฉพาะ ประเด็นนี้ต้องได้รับการอภิปรายในชั้นอุดมศึกษา ไม่ว่ารัฐบาลประชาธิปไตย สถาบันการเมือง วิสัยทัศน์หรือลักษณะสังคมจะเป็นอย่างไร ความร่วมมือก็เป็นสิ่งจำเป็นเพื่อการดำรงชีพและการเจริญรุ่งเรืองซึ่งไม่ค่อยเกี่ยวว่า ความร่วมมือเป็นความสมัครใจหรือเป็นการชี้นำและกำกับดูแลโดยรัฐ ความร่วมมือต้องได้รับการเรียนรู้และการเริ่มตั้งแต่วัยเด็กสุดมีข้อดีมากมาย ความจริงนี้จะปรากฎขึ้นในระบอบประชาธิปไตยและระบอบประชาธิปไตยจะต้องนำความร่วมมือนี้เข้าโรงเรียนเพื่อเตรียมชีวิตเข้มแข็งให้แก่พลเมืองในวันหน้า จะทำอย่างไรเพื่อเตรียมการในสิ่งนี้?

            อาจเป็นการไม่ควรที่จะกล่าวถึงสิ่งแปลกบางประการซึ่งเป็นคำที่ข้ามฝากช่องแคบอังกฤษหรือจากอีกฟากฝั่งมหาสมุทรแอตแลนติก กาลครั้งหนึ่งในอังกฤษ มีโรงเรียน-สาธารณรัฐซึ่งนักเรียนปกครองตนเอง ข้าพเจ้าเชื่อว่า พวกเขาก็ปกครองครูตนเองด้วย ข้าพเจ้าประกันได้ว่า ข้อบังคับไม่ไร้เหตุผลไปทั้งหมดและพวกเขาก็ไม่เปลี่ยนข้อบังคับอยู่เสมอ ในการค้นคว้าของข้าพเจ้าที่ผ่านมานั้น ข้าพเจ้าไม่มีเวลาตรวจสอบเรื่องราวแต่ก็ไม่รู้สึกเสียดายแม้แต่น้อย ในเหตุการณ์ต่างๆนานา ย่อมมีความอัศจรรย์ทางการศึกษาประการหนึ่งซึ่งคงไม่สามารถนำไปใช้เป็นการทั่วไป เช่นเดียวกับคำว่า “โรงเรียน-เมือง” ที่ได้รับการจัดตั้งในบางพื้นที่ของอเมริกาซึ่งมีร่องรอยทั้งหมดของเมืองที่จัดการดีมาก ผู้ว่าการ รองผู้ว่าและสมาชิกสภาเมืองเป็นนักเรียนทั้งสิ้นโดยพวกเขาแบ่งงานบริหารโรงเรียนเสมือนงานแต่ละส่วนของหน่วยงานรัฐ ผู้สื่อข่าวที่ค้นพบสิ่งมหัศจรรย์จิ๋วนี้ได้ยกย่องและแนะนำให้เป็นตัวแบบแก่นักการศึกษาในโลกเก่าและใหม่ด้วย ในส่วนของนักการศึกษานั้น พวกเขากลับพิจารณาสถาบันเหล่านี้ด้วยความกังขาหรือไม่ให้ความสนใจ แต่พวกเขาอาจกระทำผิดพลาดใหญ่หลวงหากจะนำความพยายามยิ่งใหญ่นี้ไปประยุกต์ใช้กับสถานที่อื่นซึ่งมีหลักพื้นฐานที่สร้างแรงบันดาลใจแก่ความพยายามเหล่านี้

            ชมรมใหม่ที่จัดตั้งโดยนักเรียนสามารถจัดแบ่งเป็นห้ากลุ่มซึ่งโดยทั่วไปจะเกี่ยวข้องกับเกมและกีฬา วรรณกรรมหรือวิทยาศาสตร์ ศิลปะ การพูดในที่สาธารณะ และการกุศล ในวันนี้ กลุ่มแรกมีจำนวนมากสุดและเป็นหัวข้อที่ควรอภิปรายน้อยที่สุด ซึ่งไม่ใช่เรื่องแปลก เนื่องเพราะหากจะมีองค์กรใดที่เด็กเล็กมีสิทธิที่ปฏิเสธไม่ได้ สิ่งนั้นย่อมเป็นเกม แต่สิทธินี้กลับถูกปฏิเสธเป็นเวลาช้านานภายใต้บริบทที่ว่า การออกกำลังกายกีดขวางการควบคุมที่มีประสิทธิผลและความมีวินัย แม้ปัจจุบันจะยอมรับประเด็นนี้ในทางทฤษฎีแต่ก็มีความพยายามที่จะกดไว้ในทางปฏิบัติซึ่งเป็นเรื่องจริงในฝรั่งเศส การแข่งขันดุเดือดจากการแบ่งแยกชั้นมัธยมศึกษาระหว่างหน่วยงานรัฐและลัทธิศาสนาสร้างความลำบากต่อการพัฒนาในเรื่องนี้ เสรีภาพที่มีในกลุ่มหนึ่งจะได้รับการประณามในทันใดจากอีกกลุ่มหนึ่งว่า เป็นอิสรภาพเกินควรซึ่งจะรวบรัดดูแคลนการละเมิดเสรีภาพนั้นถึงแม้การละเมิดจะยังไม่เกิดขึ้นจริง แม้ในสถานการณ์ที่ไม่เอื้อนี้ จำนวนชมรมกีฬาก็เพิ่มขึ้นในโรงเรียนฝรั่งเศสโดยแห่งแรกเกิดขึ้นใน ค.ศ.1888 และ 1889 ในวันนี้ ชมรมกีฬามีจำนวนกว่าหนึ่งร้อยแห่งและสมาชิกประมาณสี่พันคน สิ่งที่น่าสนใจของกระบวนการนี้คือ การริเริ่มมาจากภายนอกและผู้บริหารโรงเรียนต้อนรับด้วยความมีอารมณ์หรือความไม่เป็นมิตรอย่างยิ่ง โดยเหตุดังนั้น ผลลัพธ์ใดที่ปรากฎขึ้นย่อมเกิดจากตัวนักเรียนทั้งสิ้น ผู้ริเริ่มแนวคิดนี้ไม่อาจให้ความช่วยเหลือมากนักแก่นักเรียนและตามกติกาแล้ว ครูก็ไม่ต้องการที่จะเกี่ยวข้องเช่นกัน

            ข้าพเจ้าไม่สามารถลงลึกต่อประสบการณ์ฝรั่งเศสในหัวเรื่องนี้โดยขอให้ผู้อ่านติดตามจากเอกสารเฉพาะในประเด็นนี้ โดยแม้จะไม่กล่าวถึงประเด็นนี้ในรายละเอียด แต่ข้าพเจ้าก็สามารถชี้ถึงผลลัพธ์สำคัญที่เกิดขึ้นกล่าวคือ ชมรมดูจะเป็นประโยชน์กับการทำหน้าที่เหมาะสมของเกมและเป็นสิ่งขาดไม่ได้สำหรับกีฬาทักษะสูงและซับซ้อนบางชนิดเช่น ฟุตบอล ชมรมไม่ปรากฎความโกลาหลและค่าใช้จ่ายที่เกิดขึ้นต่อสมาชิกเป็นจำนวนเล็กน้อยมาก ท้ายสุดนี้ แม้จะเป็นที่สงสัยว่า ชมรมเหล่านี้จะส่งผลดีต่อการเรียนหรือไม่ แต่ก็เป็นที่ชัดเจนว่า ไม่มีผลร้ายต่อการเรียนประการใด ขอบเขตของผลกระทบเป็นวงกว้างอย่างยิ่ง การศึกษาเชิงลึกเมื่อหลายปีก่อนภายใต้การสนับสนุนของ อองรี มาริออง ศาสตราจารย์ผู้มีชื่อเสียงด้านการศึกษาและล่วงลับไปแล้วของมหาวิทยาลัยซอร์บอนน์ ได้แสดงผลดีที่เกิดขึ้น ทั้งนี้ แม้ลักษณะของชมรมขนาดเล็กเหล่านี้จะเกิดขึ้นแบบปัจจุบันทันด่วนและไม่มีการวางแผน แต่กรอบที่บอบบางนี้ก็ทำงานได้ดีเยี่ยม หากเป็นไปตามมุมมองที่แพร่หลายซึ่งข้าพเจ้าไม่ต้องการอภิปรายในที่นี้ซึ่งเชื่อว่า แผ่นดินฝรั่งเศสไม่เอื้อต่อการปกครองตนเอง ก็คงต้องยอมรับว่า ความสำเร็จของชมรมเหล่านี้ย่อมเป็นสิ่งน่าสนใจอย่างยิ่งยวด

            ยกเว้นโรงเรียนพับลิกอังกฤษและสถาบันการศึกษาในสหรัฐอเมริการวมทั้งอาณานิคมอังกฤษที่ได้รับแรงบันดาลใจจากโรงเรียนเหล่านี้ ยังมีอีกกลุ่มโรงเรียนเฉพาะด้านวรรณกรรมหรือวิทยาศาสตร์ โรงเรียนเจซูอิตรักษาไว้ซึ่งสถาบัน “วิทยาการ” และใช้ประโยชน์อย่างเต็มที่ แม้โดยทั่วไปสมาชิกตัวน้อยของสถาบันวิทยาการเหล่านี้จะมีอิสระไม่น้อยสำหรับงานเขียนและการโต้วาที แต่หากจำเป็น ก็ยังคงปรากฎการแทรกแซงของครูในการอภิปรายโดยเฉพาะเพื่อชี้นำการคัดเลือกสมาชิสภาและจำกัดไว้แก่นักเรียนดีเท่านั้น ยิ่งกว่านั้น ไม่มีค่าธรรมเนียม ซึ่งหมายถึงการไม่มีงบประมาณเพื่อเตรียมการหรือการเงินเพื่อจัดการ สังคมศึกษาถูกลดทอนลงต่ำสุด สิ่งทั้งปวงที่พวกเขาเรียนรู้จากประสบการณ์นี้คือการแสดงความเคารพต่อเพื่อนร่วมชั้นและวิธีการดีในการเลือกผู้นำเท่านั้น เป็นที่แน่นอนถึงการเรียนรู้สิ่งนี้ แต่คงไม่เพียงพอ การจิตนาการถึงชมรมวรรณกรรมที่มีอิสรภาพอย่างแท้จริงโดยเฉพาะในระบบชั้นมัธยมศึกษาที่ปฏิรูปตามหลักพื้นฐานข้างต้นเป็นสิ่งที่ไม่ยาก เป้าประสงค์ของ ชมรมเหล่านี้อาจเป็นการจัดการศึกษาเพิ่มเติม ตัวอย่างเช่น การเรียนวรรณกรรมต่างประเทศอย่างลุ่มลึก (โบราณหรือสมัยใหม่) วิทยาศาสตร์ก็สามารถจัดกลุ่มทำนองเดียวกันนี้ ทำไมนักเคมี นักพฤกษศาสตร์ และนักถ่ายภาพธรรมชาติ จึงไม่สามารถมีอิสระในการใช้ห้องปฏิบัติการและพิพิธภัณฑ์ขนาดย่อมซึ่งจะยืนยันหรือต่อยอดงานอาชีพของตนได้? ความร่วมมือ ซึ่งเป็นสิ่งจำเป็นที่จะทำให้แนวคิดใหม่เหล่านี้เกิดขึ้นได้ จะไม่ใช่สิ่งเดียวที่จะปรากฎในกลุ่มดังกล่าว แต่จะรวมถึงความเข้าใจและจริยธรรมที่จะเกิดขึ้นด้วย

            ข้าพเจ้าจะกล่าวถึงบทบาทของศิลปศึกษาในภายหลัง คงไม่จำเป็นในการอธิบายเกี่ยวกับการพูดในที่สาธารณะและความจำเป็นที่พลเมืองในอนาคตจะต้องฝึกหัดตั้งแต่เด็ก หากผ่านบางช่วงวัยแล้ว ทักษะที่มีประโยชน์จะไม่สามารถพัฒนาเว้นแต่บุคคลนั้นจะมีพรสวรรค์ติดตัวมา ทักษะเหล่านี้มีสองชนิด การแสดงความเห็นตนเองได้ดี หากไม่ใช่บนเวทีหรืออย่างน้อยก็ในที่ประชุมบางอย่าง ผู้พูดต้องจัดเรียงความคิดตนเองอย่างรวดเร็วและชัดแจ้งเป็นประการแรก จากนั้น ความคิดเหล่านี้ต้องแสดงด้วยคำที่เหมาะสมต่อสถานการณ์และผลที่ผู้พูดต้องการให้เกิด บอยลู กล่าวอ้างว่า สิ่งทั้งปวงที่เราต้องการ “พูดชัดแจ้ง” คือ “การเข้าใจถ่องแท้” อย่างไรก็ตาม ระบอบประชาธิปไตยชี้ให้พวกเราได้เห็นถึงความไม่ถูกต้องของกฎเกณฑ์นี้ สุนทรพจน์แบบประชาธิปไตยคือสิ่งตรงข้ามกับคำกล่าวโวหารอย่างชัดเจน การนำเสนออย่างเร้าใจไม่สามารถทดแทนการฝึกหัดที่ได้รับจากชมรมโต้วาที ความจริงแล้ว การโต้วาทีมีอุปสรรคหลายประการโดยเฉพาะข้อเท็จจริงที่ว่า ต้นทุนสูงและใช้เวลาในการฝึกฝน ไม่มีเหตุผลที่จะเสียใจเมื่อโต้วาทีเสร็จหรือหวังว่าจะกลับมาโต้วาทีอีกครั้งหนึ่ง ไม่ว่ากรณีใดในมิติความร่วมมือแล้ว การโต้วาทีไม่มีประสิทธิผล โดยทั่วไป ชมรมโต้วาทีอังกฤษมุ่งความสนใจไปที่ประเด็นหลักในแต่ละวันซึ่งเป็นการย้ำทวนคำปราศรัยในสภาผู้แทนราษฎร หัวข้อนี้อาจไม่น่าพึงพอใจ แต่ยกเว้นการเมืองแล้ว ปัญหาจำนวนมากของผลประโยชน์ส่วนรวมจะกระตุ้นความสนใจของเยาวชนซึ่งเราจะไม่สามารถใช้เป็นข้อโต้แย้งต่อตัวสถาบันได้

            ท้ายสุดคือเรื่องการกุศล อังกฤษยังคงมอบวิธีการถูกต้องแก่เราเช่นเคย แม้แนวคิดการจัดตั้งชมรมขนาดเล็กแบบเซนต์วินเซนต์เดอพอลในโรงเรียนจะมีความน่าสนใจ แต่แนวคิดนี้ก็สร้างปัญหามากกว่าข้อดี โดยข้าพเจ้าขอใช้คำกล่าวโหดร้ายคือ ไม่มีสิ่งใดจะเลวร้ายไปกว่าการนำเยาวชนไปติดต่อกับคนที่เลือกจะยากไร้ คนที่ปิดบังความจนในคราบผู้มีศรัทธา คนที่ยืนรวมกันที่หน้าประตูของหน่วยงานการกุศลในเมืองต่างๆ แต่การติดต่อกับคนที่ยากจนจริงซึ่งใกล้ชิดกับความเลวร้ายนั้น จะสามารถทำได้โดยจะไม่เกิดอันตรายแก่เด็ก ได้หรือไม่? หากพิจารณาเฉพาะมิติสุขอนามัย ควรจะแยกคนยากจนให้ห่างตัวเด็กมากที่สุดหรือไม่? แนวคิดอังกฤษได้แสดงถึงความคิดใหม่เอี่ยมอีกรูปแบบหนึ่ง ด้วยภารกิจดีงามชิ้นหนึ่ง สิ่งเรียนรู้ที่ดีและน่าชื่นชมอย่างลึกซึ้งคือการที่เด็กชายอายุสิบห้าปีจะเก็บสะสมเงินจำนวนมากสุดจากเพื่อนร่วมชั้นและครูเพื่อจับจองพื้นที่ขนาดใหญ่ใกล้ทะเลหรือแม่น้ำจากชุมชนที่เอื้อเฟื้อ เช่าอุปกรณ์ค่ายพักแรม บรรลุข้อตกลงกับการรถไฟสำหรับตั๋วลดราคา และจัดการค่ายหนึ่งหรือสองสัปดาห์ในช่วงเริ่มต้นวันหยุดของเด็กที่ขัดสนสุดและต้องการที่สุดของโรงเรียน หากเข้าใจเช่นนี้แล้ว การกุศล หรือควรเรียกว่าการสงเคราะห์ จะเป็นเหตุผลต่อการจัดตั้งชมรมที่มีคุณค่าเชิงการศึกษาสูงยิ่ง

            ทั้งนี้ จากมิติต่างๆนั้น ร่องรอยได้ปรากฎขึ้นสำหรับสังคมศึกษาซึ่งระบอบประชาธิปไตยจะช่วยเติมเต็มสัญชาติญาณที่ชอบธรรมนี้  

RANDOM

NEWS

ศูนย์ความเป็นเลิศด้านชีววิทยาศาสตร์ (องค์การมหาชน) เปิดรับสมัครข้อเสนอโครงการ เพื่อขอรับทุนวิจัยด้านการแพทย์และสุขภาพ (รอบที่ 3) ประจำปีงบประมาณ 2567 ส่งข้อเสนอโครงการได้ ตั้งแต่บัดนี้–31 พ.ค. 67

error: Content is protected !!